Het Toekomstscenario voor kind- en gezinsbescherming is geen toekomstmuziek, maar een nieuwe beweging die al is gestart. Deze beweging richt zich op een eenvoudigere, gezinsgerichte aanpak die transparantie, rechtsbescherming en verbetering omarmt. Er is geen weg terug naar het oude systeem, waarin kinderen, gezinnen en huishoudens zich niet gehoord voelen en professionals en leidinggevenden onvoldoende ruimte hebben om het goede te doen.
In dit nieuwe scenario staan de behoeften van kinderen, gezinnen en huishoudens centraal. Op een oordeelvrije manier doen we voor hen wat nodig is waarbij we uitgaan van het recht op autonomie en zelfbeschikking. Het is normaal dat zij hulp vragen én ontvangen zonder stigma, waarbij ze weten waar zij terechtkunnen en hun verhaal zo min mogelijk hoeven te herhalen. Vervolgens pakken we de onderliggende oorzaken van onveilige situaties aan. Dit betekent in de meeste gevallen dat we helpen en ondersteuning bieden in plaats van gedwongen beschermen en ingrijpen. In situaties van ernstig huiselijk geweld grijpen we eerder in om bescherming te bieden. Elk kind, gezin en huishouden is uniek. Daarom is maatwerk nodig, gebaseerd op samenwerking en afstemming met de betrokkenen.
Er zullen altijd kinderen en volwassenen te maken krijgen met onveiligheid, maar met het Toekomstscenario kunnen we er wel op een andere manier mee omgaan en daarmee de onveiligheid verminderen. Om deze beweging te laten groeien, moeten we het oude durven loslaten en ons richten op wat werkt, nieuwe benaderingen ontwikkelen, leren van onze successen en mislukkingen, en nauw samenwerken met ervaringsdeskundigen. Dit vereist fundamentele veranderingen op alle niveaus – van professionals tot beleidsmakers – en wetgeving die aansluit bij de behoeften van kinderen, gezinnen en huishoudens. Er is daarom ook actie vanuit de politiek nodig.
Cruciaal in deze veranderfase is het voelen van urgentie. Of de transitie succesvol is, valt of staat met dat professionals, managers, bestuurders en onderzoekers op alle niveaus ook ‘buikpijn’ hebben van het huidige systeem en het belang inzien van de verandering en de nieuwe manier van werken. Daarmee wordt het een verhaal van ons allemaal.
Het Toekomstscenario kind- en gezinsbescherming is een gezamenlijk programma van de ministeries van J&V en VWS en VNG.
