StroomOP onderzoekt in deze achtdelige podcast-serie hoe kinderen met complexe problemen de juiste steun en begeleiding krijgen, waardoor ze stevig in het leven kunnen staan.
StroomOP is een netwerk van jeugdhulp- en onderwijsprofessionals die streven naar eerdere, snellere en beter passende hulp voor jongeren en hun ouders. In een omgeving die liefdevol, stabiel en veilig is, en waar de hulp het liefst thuis geboden wordt. Samen werken we stroomopwaarts aan een lerend jeugdhulpstelsel.
Alle afleveringen van de StroomOP #podcastserie
Inleven in jongeren en kunnen meebewegen, maar hoe dan?
Nabijheid is er letterlijk zijn, tussen de jongens en meiden, maar wel op een professionele manier, vertellen Halil Osman en Eva Mulder. Halil Osman is jeugdzorgwerker bij Via Almata, een instelling voor gesloten jeugdzorg en Eva Mulder is programmaleider Academische Werkplaats Risicojeugd
Je hebt er kennis voor nodig, vaardigheden en aanleg. Je moet kunnen meebewegen met jongeren en je in hen kunnen inleven. Zelf goed in je vel zitten. Maar professionele nabijheid is geen onemanshow; de hele organisatie en iedereen die er werkt, moet ervan doortrokken zijn. Collega’s, staf, bestuur. Directe feedback, regelmatige intervisie en een open cultuur maken een nabije manier van werken een stuk gemakkelijker, leggen Halil en Eva uit. En dat is precies wat jongeren willen en nodig hebben.
Jongeren die worden doorgeschoven van de ene naar de andere jeugdinstelling, verdienen een plek waar ze onvoorwaardelijk mogen blijven. Waar ze boos, moeilijk en vervelend mogen zijn, zonder risico op straf of overplaatsing. Alleen zo kunnen ze vertrouwen opbouwen in de buitenwereld en zichzelf, en zelfstandig worden. Dat zeggen Karen de Ruiter (GZ-psycholoog en gedragskundige, Parlan) en Alex de Bokx, (oprichter van de Dushi-huizen).
Waarom wordt er eigenlijk niet goed geluisterd naar wat kinderen zelf aangeven nodig te hebben? En hoe kan het dat ervaringsdeskundigen in de jeugdhulpverlening minder serieus genomen worden dan ‘degenen die ervoor geleerd hebben’?
In deze StroomOp podcast van BGZJ vertellen OZJ’er en ervaringsprofessional Mohini Awadhpersad en bijzonder hoogleraar participatie en inclusie, Xavier Moonen, hoe zij hier tegenaan kijken.
Hulpverleners moeten het niet pluis-gevoel van ouders serieus nemen, en zich bij alarmsignalen niet beperken tot watchful waiting. Tegelijk is het ook onverstandig om problemen op voorhand te medicaliseren.
Dat zeggen Iris Servatius (Karakter, Nijmegen) en Anne-Riet van Haaren (regionaal ambassadeur Integrale Vroeghulp). Effectieve vroegsignalering vereist samenwerking tussen alle voor jonge kinderen relevante specialisten. Zo worden oorzaken van gedragsproblemen helder en is hulp op maat mogelijk.
Wie ouders en kinderen goed wil helpen, moet twee dingen doen, zeggen Maya Hofhuis (orthopedagoog-generalist bij KOOS Utrecht, specialistische jeugdhulp) en Janine de Winkel (procesregisseur Jeugdwet gemeente Nijkerk). Een: ga naast gezinnen staan. Twee: werk samen met iedereen – zowel binnen als buiten de jeugdhulp – die kan bijdragen aan een oplossing. Wat daarbij enorm helpt: schaf de minutenregistratie, het ‘op- en afschalen’ en de ‘productcode’ af.
In deze podcast spreekt Malou van Hintum met Maya Hofhuis, orthopedagoog-generalist bij KOOS Utrecht, specialistische jeugdhulp, en met Janine de Winkel, procesregisseur Jeugdwet gemeente Nijkerk.
Besef als hulpverlener dat je werk doet waarin maakbaarheid een illusie is en veiligheid veel definities heeft, zeggen Sanne Eggen (Team Jeugd gemeente Brunssum) en Anita Kraak (Nederlands Jeugdinstituut).
Wat daarbij niet helpt: uit angst voor je eigen veiligheid de boel op papier dichttimmeren. Wat veiligheid in gezinnen wel helpt: met lef inzetten op verbinding en vertrouwen.
In deze podcast spreekt wetenschapsjournalist Malou van Hintum met gedragswetenschapper Sanne Eggen van Team Jeugd, gemeente Brunssum en arts Anita Kraak van het Nederlands Jeugdinstituut.
Hoe ontredderd, boos of onaangepast jongeren zich ook gedragen, ze horen niet achter gesloten deuren. De beste JeugdzorgPlus is een JeugdzorgPlus die niet meer bestaat, vinden Suzan Terweij (Parlan) en Joost Richards (Via Jeugd).
Wetenschapsjournalist Malou van Hintum spreekt met Suzan Terweij, hoofd zorgontwikkeling en betrokken bij Transferium, de jeugdzorgplus-afdeling van Parlan en Joost Richards, hoofd zorgpadontwikkeling en innovatie bij Via Jeugd, een jeugdzorgplus-organisatie.
Problemen los je niet op als je de context negeert waarin ze ontstaan.
Het heeft zelden zin om kinderen los van hun ouders te behandelen, zeggen Femy Wanders (klinisch psycholoog, behandelaar bij Accare) en Jessica Vervoort (orthopedagoog-generalist bij Koraal en onderzoeker). Want kinderen met problemen hebben vaak ouders die ook hulp kunnen gebruiken. Samen en gelijktijdig behandelen, dus. Zo mogelijk thuis, zo nodig in een instelling. Dat laatste gebeurt bij de behandelmethode KINGS, Kind In Gezond Systeem.
En hoe kunnen we het zó inrichten dat alle kinderen de zorg krijgen die ze nodig hebben?
Sandra Kortekaas is jeugdpsycholoog in een Ouder en Kind Team in Amsterdam. Daarnaast geeft ze als onafhankelijk gedragswetenschapper wel, of niet, instemmingsverklaringen af voor de JeugdzorgPlus.
Niels ter Huurne is als kinder- en jeugdpsychiater in dienst bij een JeugdzorgPlus-aanbieder.
Hulpverleners van allerlei pluimage zien de voordelen van onderlinge afstemming en samenwerking, maar dat lijkt op te houden bij de gesloten jeugdzorg. De JeugdzorgPlus is bedoeld voor kinderen en jongeren met complexe problematiek die een gevaar vormen voor zichzelf en/of hun omgeving. Maar zijn alle spoedplaatsingen die daar plaatsvinden – driekwart van de binnenkomers – wel echt nodig?
Het voortraject moet dus veel beter, maar het natraject ook. Want kinderen die instromen in de jeugdzorgplus, zullen ook weer uitstromen. Sandra: ‘Een plaatsing in de JeugzorgPlus lijkt het moment waarop alles stopt. Terwijl er dan juist actie nodig is!’ Niels: ‘Breng die werelden bij elkaar. Dan kunnen we de expertise naar het kind brengen, in plaats van andersom.’ En dat is vaak het beste.
Het hele gezin is cliënt
Gezinsgericht en integraal werken betekent: het hele gezin is cliënt, en alle bij een gezin betrokken hulpverleners maken samen de analyse en vormen samen één team. Daardoor zijn de lijnen kort, is er een gedeelde analyse, zijn er gedeelde prioriteiten en is er een gezamenlijk doel.
Daarbij gaat het er niet om alle afzonderlijke problemen van ouders en kinderen op te lossen, maar met elkaar – hulpverleners, ouders en kinderen samen – te onderzoeken wat het gezin nodig heeft om te herstellen en zelf weer het heft in handen te nemen.
Wat is ‘goed genoeg’? Hoe kunnen hulpverleners met hun eigen identiteit, taal en competenties daaraan bijdragen? Waar schuurt het, wat levert synergie op? Ingewikkeld? Best wel. Maar heel erg de moeite waard, blijkt uit het gesprek tussen Sarah Soenen en Frederieke Koop.
Frederieke Koop is klinisch psycholoog en psychotherapeut bij Levvel, een voorbeeld van integrale jeugdhulp door fusie tussen de jeugd-GGZ, jeugdhulpverlening en LVB en in samenwerking met de volwassen-GGZ in Samen voor Complexe Gezinnen.
Sarah Soenen is klinisch psycholoog bij Youz en projectdirecteur van Beter Thuis.
Over de StroomOP podcast
In StroomOP, de podcast voor steeds betere jeugdhulp, gaan we op zoek naar hoe we kinderen met complexe problemen de juiste steun en begeleiding kunnen geven, waardoor ze stevig in het leven kunnen staan. Ook willen we leren wat ervoor nodig is om complexe problemen zo veel mogelijk vóór te blijven.
StroomOP. Podcast voor steeds betere jeugdhulp, werd gemaakt door StroomOP samen met BGZJ (Branches Gespecialiseerde Zorg voor Jeugd).