Weblogbericht | 30-03-2022 | voor Jeugd & Gezin

Wat biedt de Viersprong?

“We leveren hoogspecialistische zorg op het gebied van persoonlijkheidsstoornissen en complexe gedragsstoornissen. Denk daarbij aan ernstige problemen bij jeugdigen en gezinnen, zaken waar in vele gevallen ook politie bij komt kijken. Kinderen die niet meer naar school gaan, gevallen van kindermishandeling, verwaarlozing en seksueel overschrijdend gedrag.

We betrekken het hele systeem bij het vinden van oplossingen. Ook bijvoorbeeld de school, de voetbalclub, de politie etc.

We pakken casussen samen met andere zorgpartijen zo vroeg mogelijk op. Een goede behandeling op jonge leeftijd kan later een volwaardig functioneren in de maatschappij veilig stellen.”

Hoe groot is het probleem momenteel?

“De Viersprong behandelt nu zo’n drieduizend cliënten en gezinnen per jaar. Landelijk gezien kom je op het gebied van gedrag- en persoonlijkheidsstoornissen uit op een zeer aanzienlijk aantal burgers dat een beroep doet op de GGZ. Voor volwassenen weten we landelijk de exacte aantallen.

Na de decentralisatie in 2015 zijn landelijke gegevens vanuit de Jeugdwet per categorie stoornis lastiger vast te stellen. Hier wordt door verschillende partijen hard aan gewerkt om dit inzicht te verkrijgen.”

Zijn er redenen te noemen voor deze hoge aantallen voor wat betreft de jongeren?

“De laatste twee jaar heeft corona zeker een rol gespeeld. Hierdoor zien we een toename aan hulpvragen, in eerste instantie somatisch maar ook psychisch. Daarnaast is de maatschappij veranderd, zoals de toename van kinderen die messen bij zich hebben en jongeren die zichzelf snijden. Dat zag je vroeger minder, toen was de maatschappij gereguleerder.

De druk op kinderen is groter door het intensieve gebruik van social media, hetgeen ook weer tot vereenzaming kan leiden. Steeds meer jongeren kampen met depressieve gevoelens.
 

Vandaar de lange wachtlijsten?

“De groeiende zorgvraag is zeker een oorzaak, maar het is een complexe problematiek. Er wordt soms ook te snel hoogspecialistische hulp ingeroepen. Ook hebben we te maken met een krappe arbeidsmarkt, er is een tekort aan specialisten.”

Dat probleem los je niet 1-2-3 op

“Nee, maar je kunt er wel wat aan doen, bijvoorbeeld door zorg bij de minder ernstige gevallen te normaliseren: zorg aanbieden in de directe leefomgeving van kinderen en gezinnen, school, familie etc. Als Viersprong kijken we daarom heel kritisch bij de intake of er wel een schaarse specialist nodig is.

Mijn wens is dat wij veel vaker al bij die eerste consultatie betrokken worden, dat voorkomt een hoop ellende op de lange termijn. Nu komen kinderen nog vaak in verkeerde behandelingen terecht. Als we daarin slagen kunnen we een groot deel van de behandelingen succesvoller maken. We zijn hierover in gesprek met de regio’s. First time right.”

Maar we horen ook dat behandelaars geen ‘nee’ durven zeggen tegen zorgvragen

“Generiek gesproken is het inderdaad een probleem dat vaak niet de meest effectieve zorg verleend wordt. Dat zal anders georganiseerd moeten worden. Daarom hanteren we als Viersprong heel strenge inclusie- en exclusiecriteria, dus een kritische intake. We willen de slagingskans liefst zo hoog mogelijk hebben!”

Wat is de kern van jullie behandelingsmethoden?

“Wij kijken vooral naar het gehele systeem van de zorg, dus ook naar de thuissituatie, school, club, ouders en naar de omgeving van de jongere. Daarnaast behandelen we protocollair, dus volgens een systematische gestandaardiseerde methode waarbij experts op afstand meekijken met de behandelaar, en die ook bijsturen. We meten de vooruitgang en kijken kritisch naar het verloop van de behandeling, we stoppen als die niet succesvol is.

Daarnaast hebben we recentelijk zogenaamde flexteams geïntroduceerd waardoor we een bijdrage proberen te leveren aan de verkorting van wachttijden. Flexteams behandelen gezinnen met complexe problematiek en kunnen heel vaak excessen voorkomen.

Ook zetten we meer generieke programma’s in. Deze zijn modulair en op-maat ingericht, met veelbelovende resultaten. Ook door deze innovatie kunnen we zorgtrajecten eerder starten en onze bijdrage leveren aan de reductie van wachtlijsten.”

Hoe ziet u de tendens, ook in gang gezet door Team Aanpak Wachttijden, om meer regiobreed samen te werken?

“Als lid van de Adviesgroep Aanpak Wachttijden zit ik natuurlijk met mijn neus boven op het werk van OZJ en het team. Daar gebeuren heel mooie dingen. Ook als Viersprong werken we in samenwerkingsverbanden. Alle aspecten van een bepaalde casus nemen we daarin mee.

Zo hebben we in de regio West Brabant West Crossroads, een samenwerkingsverband van een breed pallet van aanbieders. Daar hebben we uitstekende ervaringen mee. Deze willen we graag over andere jeugdzorgregio’s gaan uitbreiden.

Een ander bewezen voorbeeld – evidence based - is onze Multisysteem Therapie, een gezinsbehandeling voor jongeren met ernstige gedragsproblemen. Denk aan crimineel of agressief gedrag, spijbelen, niet luisteren naar ouders of alcohol- of drugsproblemen. Daarbij betrekken we ook hun ouders en verzorgers. Negentig procent van de kinderen heeft na de behandeling weer een normale dagbesteding, gaat weer naar school of komt niet meer met criminaliteit in aanraking etc.

In Rotterdam draaien we mee met de Forensische Tafel. Dit is een initiatief om kinderen al in de vroege fase, voordat ze bijvoorbeeld in echt criminele circuits terecht komen, op de juiste plek zetten.

Binnen al deze samenwerkingsverbanden zie je dat overleg tussen de systeemaanbieders goed werkt. Als Viersprong worden we hierbij steeds sneller ingeschakeld. De nieuwe aanbesteding in Rijnmond is hier uitstekend op ingericht.”

Desondanks zie ik ook bij Viersprong lange wachtlijsten

“Dat klopt en dat vinden we heel vervelend. De arbeidsmarktkrapte is een voorname oorzaak. Er zijn gewoonweg te weinig hoogopgeleide specialisten in de zorg, daar zouden we meer in moeten investeren.

Dat tekort aan behandelaars proberen we onder meer op te vangen door het gebruik van digitale methodes waar dit mogelijk is. Daarmee boeken we verrassend goede resultaten. Je hebt minder reistijd nodig en je kunt meer jongeren in behandeling nemen.

Maar het probleem lossen we pas op als we gezamenlijk met alle partijen de jeugdzorg breed benaderen, te beginnen bij vroeg-interventie, door kinderen met stoornissen en de gezinnen om hen heen al in een vroeg stadium te behandelen. Hiertoe bezoeken we scholen en wijkteams en organiseren we informatieavonden.

Tenslotte wil ik ook pleiten voor een meer landelijk gericht en gestandaardiseerd zorgbeleid. Nu heeft iedere gemeente een eigen aanpak. Maar we moeten stapje voor stapje werken naar minder gedifferentieerde landelijke zorgprocessen.

Laten we ons realiseren dat mentale gezondheid even belangrijk is als somatische gezondheid. Als voetballiefhebber verwijs ik altijd graag naar iemand als Memphis Depay. Die heeft laten zien dat jongeren die te kampen hebben met een bepaalde problematiek er met een goede begeleiding uitstekend uit kunnen komen. Het is sowieso een goede ontwikkeling dat bekende Nederlanders meer open praten over mentale problemen in hun jeugdjaren. Schaam je er niet voor en zoek de juiste hulp!”