Toekomstscenario - Knopen doorgehakt in bestuurlijk overleg

Het team van het Toekomstscenario heeft, samen met betrokken organisaties inclusief de ministeries en gemeenten, in gezamenlijkheid besluiten voorbereid, die door de opdrachtgevers – het Ministerie van VWS, het Ministerie van J&V en de VNG – in een bestuurlijk overleg zijn onderschreven. De vraag is niet óf we met het Toekomstscenario aan de slag gaan, maar hóe. De Tweede Kamer is hierover geïnformeerd via deze Kamerbrief. In het onderstaande artikel zetten we de besluiten kort uiteen.

Afbeelding van een knoop Toekomstscenario

1. Doelgroep

Het Toekomstscenario gaat uit van een brede doelgroep van 0 - 100 jaar en richt zich op kinderen, gezinnen en huishoudens waar sprake is van onveiligheid, waaronder ook ontwikkelingsbedreiging. Een integrale aanpak en oog voor de problematiek van volwassenen op diverse leefgebieden is immers nodig voor structurele oplossingen in deze gezinnen en huishoudens. Tegelijkertijd noodzaken problemen die nu spelen om te focussen op verbeteringen in de kind- en gezinsbescherming.

2. Speelruimte: experimenteerkader en (experimenteer)wetgeving

Onderdeel van de het Toekomstscenario is het regionaal veiligheidsteam, waarin specialistische expertise op ontwikkelingsbedreiging en veiligheid beschikbaar is om gezinnen te ondersteunen – in afstemming met het lokale team. Voor het beproeven van het regionaal veiligheidsteam en het werken volgens het Toekomstscenario moeten juridische randvoorwaarden gecreëerd worden.  

Om de proeftuinen de nodige ruimte te bieden, gaan we:

  • Starten met experimenteerwetgeving gericht op de knelpunten die niet binnen de huidige wettelijke kaders kunnen worden opgelost. Over de onafhankelijke toets en het onafhankelijke advies aan de rechter van de Raad voor de Kinderbescherming wordt advies uitgebracht. De Raad voor de Kinderbescherming zal voor de andere taken optimaal participeren in de proeftuinen.
  • De mogelijkheden binnen de huidige juridische kaders expliciet maken; er is vaak meer mogelijk dan gedacht en van de proeftuinen en regio’s zullen deze ruimte met elkaar verkennen.
  • Er zal worden verkend wat er nodig is om de proeftuinen meer ruimte te geven, zodat het Toekomstscenario optimaal kan worden beproefd. We brengen in kaart welke juridische bevoegdheden en instrumentarium ontbreken om volledig integraal en gezinsgericht te werken, en daar juridische scenario’s op te ontwikkelen.

3. Versterken lokale teams

Het Toekomstscenario beschrijft sterke lokale teams. Om de lokale teams te versterken wordt het huidige ‘Kwaliteitskader werken aan veiligheid’ nog dit jaar geactualiseerd en vanaf voorjaar 2023 getoetst in de praktijk. Daarna zal dit kader geïntegreerd worden in het eenduidige en niet-vrijblijvende kader voor lokale teams. Dit gebeurt binnen het besluitvormingsproces van de Hervormingsagenda. De bestuurders hebben afgesproken dat er een implementatieplan moet worden opgesteld.

4. Stappenplan

De bestuurders hebben ingestemd met een stappenplan voor de komende jaren. In 2024 zou een transitieplan klaar moeten zijn. Daarvoor zullen dan ook wetsvoorstellen ingediend worden bij de Tweede Kamer. Meer details over het stappenplan volgen later.

5. Governance

Het programma Toekomstscenario kind- en gezinsbescherming wordt aangestuurd door de leden van het bestuurlijk opdrachtgeversoverleg (de minister voor Rechtsbescherming, de staatssecretaris van Volksgezondheid, Welzijn en Sport en een bestuurlijk vertegenwoordiger van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten) en dagelijks door de programmadirecteur.

De opdrachtgevers willen met uitvoeringsorganisaties het Toekomstscenario samen, als gelijkwaardige partners, verder brengen. De bestuurders hebben een voorlopige governance structuur geaccordeerd, waarbij diverse organisaties lid zijn van een adviserende bestuursraad. In de komende maanden zal de governance structuur gezamenlijk worden verfijnd. Dan volgt ook meer nieuws hierover.