'Je weet dat áls je het anders zou doen, de wereld er anders kan uitzien’

Weblogbericht | 17-02-2025 | voor Jeugd & Gezin

Je ziet dat veel kinderen met gedragsproblemen feitelijk normaal gedrag vertonen op een niet-normale situatie.

Om wachttijden in jeugdzorgregio Haarlemmermeer aan te pakken, vormde Aanpak Wachttijden een regiegroep met onder andere Lian van Geel, Bente Bonefaas (beleidsadviseur Jeugd), en Krista Batenburg (teamleider ambulant jeugd Noord Holland). Zij vertellen meer over de aanpak wachttijden in hun regio.

Wat heeft prioriteit als het gaat om het aanpakken van wachttijden in jeugdzorg?

Lian van Geel: “Als professional weet je echt wel wat de onderliggende problematiek is van wachttijden in de jeugdzorg. Maar die problematiek is een veelkoppig monster. Daarom is het goed dat Aanpak Wachttijden zich richt op alle schakels in het systeem. Belangrijk, want je kunt niet vanuit jouw positie met alles bemoeien.”

Krista Batenburg: “Met heel veel issues dealen we al jaren, inhoudelijk zijn er niet direct nieuwe situaties ontstaan. De vraag die je wilt openbreken is: hoe lukt het om met elkaar wél te komen tot veranderen? Juist dat is lastig, want je hebt te maken met budgetten, specialismes en verschillende werkwijzen. Door te kijken naar de beren op de weg, beperk je de mogelijkheden. Want je weet ook dat áls je het anders zou doen, de wereld er anders kan uitzien.”

Bente Bonefaas: “Over verschillende onderwerpen hadden we al diverse keren nagedacht of waren er al projecten gestart. Maar iedereen werd zich nog bewuster van het feit dat ieders handelen het hele systeem raakt. Die systemische benadering zorgt voor een totaal andere dynamiek.

We kijken fundamenteel anders naar de problematiek rond wachttijden in jeugdzorg en onze rollen. Ook kunnen we snel schakelen want het voordeel van Haarlemmermeer is dat we één gemeente en één jeugdzorgregio zijn. Dat maakt het overzichtelijk.”

Wat zijn thema’s die de regiegroep in Haarlemmermeer aanpakt om te komen tot een gezond systeem dat ontwikkeling van jongeren goed ondersteunt?

Lian van Geel: “We weten dat er onderwerpen zijn die geproblematiseerd worden, maar die je graag wilt terugbrengen tot redelijke proporties zodat je niet per se hulpverlening hoeft in te zetten. Je ziet bijvoorbeeld dat veel kinderen met gedragsproblemen feitelijk normaal gedrag vertonen op een niet-normale situatie. Ze groeien op in armoede, met ouders die scheiden of hebben een taalachterstand. Dat geeft problemen, maar is dat een hulpvraag van het kind of een hulpvraag van de ouders?

Veel hulp- of ontwikkelingsvraagstukken kunnen praktische vraagstukken zijn, denk aan schulden of wonen. Ook weet je dat jonge kinderen volop in ontwikkeling zijn en dan is het de vraag: hoort hun vraag thuis bij de zorg of in het onderwijs? Die vragen laten zien hoe belangrijk het is om systemisch te kijken. Je ziet dat zorg domeinen overstijgt, het gaat over normaliseren, maar ook over samenwerken in de keten. Onderwerpen die zorgen voor dilemma’s, want wie doet wat?”

Domeinoverstijgend werken is belangrijk, tegelijkertijd is dat lastig. Vertel?

Krista: “Je terrein afbakenen als organisatie doet cliënten tekort. Kinderen en gezinnen struggelen met levensvragen. Wij bieden bijvoorbeeld geen schuldhulpverlening aan ouders, maar weten dat dit het onderliggend kan zijn aan hun problemen. Dus waarom zouden we niet meebewegen om hen bij het loket voor schuldhulpverlening te krijgen? Je moet als organisatie flexibel zijn, omdat de vragen van gezinnen of jongeren simpelweg niet ophouden bij jouw aanbod en expertise. Maar dat vereist ook dat je moet weten bij wie van je collega’s in de keten je kunt aankloppen. Of dat je weet wanneer juist de gemeente een stap naar voren wil doen.”

Als je als bestuur en aanbieders in gesprek wilt zijn over samenwerken, is het fijn dat de lijntjes kort zijn – zoals in Haarlemmermeer.

Krista: “Ja, dat klopt zeker. Iedereen ziet het belang van systemisch veranderen, maar het is fijn dat je dat kan doen vanuit de inhoud. Dat motiveert ons als aanbieders. Het zorgt dat we out of the box-ideeën kunnen hebben en er mensen zijn die hun nek durven uit te steken.”

Lian: “Als ieders belangen op tafel liggen, staan er geen olifanten meer in de kamer. De spanning is eraf. Heel fijn, want dan kun je elkaar op inhoud vinden.”

Welke stappen maken jullie nu?

Bente: “Bij de eerste bijeenkomst van Aanpak Wachttijden wilden we zo snel mogelijk aan de slag. Toch hebben we besloten stap-voor-stap te gaan, via het iteratief werken van Aanpak Wachttijden. Dat past eigenlijk heel goed bij ons. Proberen, experimenten, evalueren, aanpassen en doorgaan: het is een werkwijze die ervoor zorgt dat iedereen aan boord blijft. ”

Krista: “Het is fijn dat we hebben gekeken naar wat we op korte termijn kunnen realiseren. Als je een focus hebt bepaald waar iedereen achterstaat én als dat proces wordt ondersteund, blijf je doorlopen. Het geeft energie samen te werken met organisatie en een zelfde visie te hebben, daarmee kunnen we het verschil maken voor cliënten.”

**

Aanpak Wachttijden biedt de regio Haarlemmermeer maatwerkondersteuning bij het creëren van een voedingsbodem in de aanpak wachttijden en bij het werken aan (systeem)innovaties langs drie ontwikkellijnen:

1. Complexe scheidingen, omdat deze leiden tot een hogere instroom in de jeugdzorg.
2. Complexe problematiek waar aan de hand van de casuïstiek wordt nagegaan hoe met een bredere blik beter gekeken kan worden naar het gezin. Daarnaast is er een traject gestart met jongeren en ouders om te kijken hoe we in hulptrajecten eerder tot een gezamenlijk besluit kunnen komen.
3. Het Expertteam voor Het Jonge Kind dat als doel heeft dat kinderen minder lang hoeven te wachten op de juiste specialistische hulp in cruciale ontwikkelingsfases.