Innovatieve aanpak voor de bescherming van ongeboren kinderen
Veilige Start is een initiatief van William Schrikker Jeugdbescherming & Jeugdreclassering, dat zich inzet voor ongeboren kinderen in kwetsbare zwangerschappen. Met de ouder(s), het netwerk en betrokken professionals wordt samengewerkt om de ouders te helpen een veilige basis voor hun kind te creëren. Er worden concrete afspraken gemaakt over hoe het (ongeboren) kind zich veilig kan ontwikkelen tijdens de zwangerschap, de bevalling en na de geboorte. Over wie wat wanneer doet, zodat het veilig blijft voor het kind én wie wat doet als het onveilig wordt. Sanne Poels is Veilige Start-medewerker. Zij begeleidt ouders in het traject en vertelt daar meer over.
Sanne: “Als we het hebben over kwetsbare ouders, gaat het onder andere om vaders en moeders met een (licht) verstandelijke beperking, een verleden met verslavingen, psychische of psychiatrische problemen, moeders die zelf slachtoffer zijn geweest van mishandeling of seksueel geweld of stellen met relationele problemen als huiselijk geweld.
Deze mensen komen bijvoorbeeld bij ons in beeld via het sociaal wijkteam, of via verloskundigen. Er is altijd iemand van de gemeente bij betrokken, omdat die regievoerder is. Die schept de voorwaarden waar de ouders aan moeten voldoen om te zorgen dat het kindje thuis kan blijven of om te zorgen dat er geen ondertoezichtstelling komt.”
Spin in het web
Sanne legt uit: “Ik ben geen hulpverlener. Ik maak samen met de ouders plannen en bekijk met hen wat er nodig is om hun kindje veilig te laten opgroeien. Daar beginnen we al vroeg mee, het liefst al voor de 25ste week van de zwangerschap. Ik zorg dat alle benodigde partijen aan tafel komen: de betrokken gemeenten, hulpverleners, eventueel een raadsonderzoeker en de mensen in het netwerk rondom het gezin. Met elkaar maken we concrete plannen en dat traject begeleid ik.”
Support, geen beslissingen
“Ik ben niet degene die beslissingen neemt. Dat is best een beetje gek, want ik ben natuurlijk wel van William Schrikker. Voor sommige ouders zijn dat juist de mensen die de besluiten nemen. Veel van onze ouders hebben ook al jaren ervaring met de jeugdzorg en zij zijn bang dat ik kom vertellen dat hun kindje niet thuis mag blijven.
Maar ik ben er echt om samen met ouders die veiligheidsplannen te maken, zodat dat juist wél kan.
Streven naar thuis opgroeien
Sanne: Dat is altijd ons streven, dat kinderen thuis opgroeien. Maar als gedurende het traject blijkt dat dit niet mogelijk is, gaan we samen met ouders kijken: wat dan wel? Zijn er mensen uit het netwerk die voor het kindje kunnen zorgen? Of moeten we gaan kijken naar een pleegzorgplaatsing?
Omdat we al zo vroeg in de zwangerschap met ouders aan de slag gaan, kunnen we in het voortraject al randvoorwaarden creëren. Zoals een huis, inkomen, opvang voor het kind.”
Rust in het gezin
Juist dat brengt rust, óók als er toch een ondertoezichtstelling of uithuisplaatsing nodig blijkt te zijn. Sanne: “Als er richting de bevalling of erna zorgen ontstaan over de veiligheid van het kind, is daarover van tevoren al uitgebreid gesproken. Door Veilige Start kun je dat veel rustiger, al tijdens de zwangerschap, met elkaar bespreken. Zo kan iedereen de inschatting maken. Het voorkomt paniek in de laatste weken van de zwangerschap en bij de geboorte is er al heel veel duidelijk over hoe de veiligheid gewaarborgd is.”
Bewust van de voorwaarden
Sanne voegt daaraantoe: “Als het tot een maatregel komt, gaat dat rustiger. De ouders zijn voorbereid op wat er kan gebeuren, ze weten dat het mogelijk niet goed genoeg is. Ze zijn zich ervan bewust aan welke voorwaarden ze moeten voldoen, willen zij gekwalificeerd worden als ouders die de veiligheid van hun kind kunnen waarborgen.”
In de praktijk
Sanne heeft twee voorbeelden van ouders die zij begeleidt, die meteen twee uitersten vormen. Sanne: “De ene casus gaat over een samengesteld gezin, waarvan meerdere kinderen van verschillende vaders en moeders al onder toezicht staan. De moeder raakte opnieuw zwanger en daarvoor hebben we Veilige Start opgestart. Aan de voorkant konden we al veel dingen te bespreken en met elkaar kijken: hoe zorgen we dat het veilig genoeg blijft, ook voor het andere kind dat nog thuis woont? We hebben veiligheidsafspraken gemaakt en besproken wat er gebeurt als het niet goed genoeg is. Ik zag dat zij steeds meer vertrouwen kregen in de hulpverlening en in ons. Inmiddels wonen de twee kinderen nog steeds thuis en is de maatregel voor het oudere kind ingetrokken. Dat is geweldig! Die ouders hebben echt het gevoel gehad dat zij zelf konden meedenken.”
“Een andere casus ging om een moeder die na overleg in een moeder- en kindhuis ging wonen. Dat bleek onvoldoende en het kindje werd later uit huis geplaats. Dat is natuurlijk loodzwaar voor een moeder, maar deze vrouw was wel blij dat ze in elk geval een kans had gehad om het goed te doen. Er is heel veel geïnvesteerd in een traject om haar te helpen, maar zij kon haar kind onvoldoende veiligheid bieden. Ze heeft het echt geprobeerd, met hulp. Nu heeft zij meer vrede met het besluit tot uithuisplaatsing en dat is ook heel rustig verlopen. Het mooie is dat deze moeder op bezoek komt bij het pleeggezin. Daar ontstaat nu een goed contact met haar kind. Dat vind ik een heel mooi resultaat!”
Meer weten? Kijk op de website van Veilige Start.