In gesprek met de Jeugdbeschermingstafels
Een van de belangrijkste basisprincipes van het Toekomstscenario is leren, met elkaar en van elkaar. Op zoek naar lessons learned bezocht Marieke Wijdeven van het Toekomstscenario deze week het landelijk overleg van de Jeugdbeschermingstafels. Dat deed zij samen met Mariska van der Steege, projectleider van de proeftuin FoodValley.
Vertrouwelijke gesprekken
In de keten van kind- en gezinsbescherming spelen de Jeugdbeschermingstafels een grote rol. De Jeugdbeschermingstafels ontstonden toen gemeenten in 2015 meer regie kregen in de jeugdzorg. Met de Jeugdbeschermingstafels creëerden verschillende regio’s, met ieder een eigen manier van werken, een ‘voorportaal’ voordat er vanuit de hulpverlening een verzoek komt voor een onderzoek bij de Raad voor de Kinderbescherming.
Een Jeugdbeschermingstafel organiseert en faciliteert een vertrouwelijk gesprek tussen ouders en hulpverleners onder leiding van een onafhankelijke voorzitter, die als taak heeft echt naar de ouders te luisteren.
Luisterend oor
Marieke legt uit: “Het doel van een Jeugdbeschermingstafel is kijken wat er nog kan voordat er stappen richting de Raad voor de Kinderbescherming worden gezet. Hebben we alles gedaan om een gedwongen kader te voorkomen? Wat is er allemaal gebeurd en sloot dat aan bij de ouders? Daarbij blijkt de rol van de onafhankelijke voorzitter cruciaal. Die voorzitter staat los van wat er al gedaan is en geeft de ouders de kans on hun verhaal te doen.”
De stem van ouders
Marieke vervolgt: “Die aanpak sluit heel goed aan bij de visie van het Toekomstscenario. Daarin is juist het gesprek met de ouders enorm belangrijk; zij moeten zich gezien en gehoord voelen. Hun stem telt en dat moeten we in het proces organiseren. De Jeugdbeschermingstafels hebben daar veel ervaring mee.
Onze vraag aan de ouders is dan ook: hebben wij het perspectief van de cliënt voldoende geborgd in het Toekomstscenario?
Waardevolle functionaliteiten
“Wat ik in ons gesprek wilde ophalen, was welke functionaliteiten van de Jeugdbeschermingstafels we mee kunnen nemen in de ontwikkeling van het Toekomstscenario. Wat werkt, wat niet? Waar liggen de successen van de Jeugdbeschermingstafel? Lukt het aan die tafel om de stap naar een gedwongen kader te voorkomen, en zo ja: hoe? Bijvoorbeeld die onafhankelijke voorzitter die meekijkt op het hele proces, dat iets is wat we in onze gereedschapskist zouden moeten hebben.”
Marieke: “Wat ook duidelijk werd, is dat vaak pas aan de Jeugdbeschermingstafel een eerste overlegmoment plaatsvindt, waar in een bredere kring van mensen gekeken wordt naar wat er nodig is. Bijvoorbeeld met de buurvrouw en de hulpverlening voor volwassenen.
Natuurlijk wil je dit al in een eerder stadium, en tegelijk gebeurt het vaak niet. Regelmatig wordt pas tijden de Jeugdbeschermingstafels de rol van de hulpverlening aan de volwassenen of financiële hulpverlening opgenomen in het plan voor de kinderen.”
Rechtsbescherming
Marieke benoemt nog een eye opener die ze ophaalde uit het gesprek: “De Jeugdbeschermingstafels zien voor zichzelf een hele belangrijke rol in de rechtsbescherming van de cliënt. Met de werkwijze willen ze niet zomaar de zoveelste hoepel zijn waar de cliënt doorheen moet springen, maar ze zetten juist heel erg in op het geluid van ouders en kinderen: hoe worden ouders en kinderen ook meegenomen in de toekomst? Dat vond ik een hele mooie tip en advies aan ons als programmateam.”
Grondleggers
Marieke: “We hebben ook geprobeerd om de verbinding te leggen tussen de proeftuinen en de Jeugdbeschermingstafels. Dat was ook precies de reden dat Mariska aanwezig was. We zouden graag zien dat de regio’s en de Jeugdbeschermingstafels bij elkaar in de keuken kijken en ontdekken hoe er samengewerkt en van elkaar geleerd kan worden.
Het Toekomstscenario beoogt het stelsel of het proces eenvoudiger te maken. We willen zeker geen nieuwe entiteiten ontwikkelen, maar juist verbinden en samenvoegen. Het was erg prettig om daarover van gedachten te wisselen tijdens deze bijeenkomst. Want eigenlijk zijn de Jeugdbeschermingstafels een van de grondleggers van het Toekomstscenario.”